Apa itu Hari Arafah?
- Hari Arafah berlaku setiap tahun pada 9 Zulhijjah.
- Ia adalah hari di mana para jemaah haji berkumpul di Padang Arafah untuk melakukan ibadah wukuf.
- Wukuf adalah rukun haji yang paling penting dan mesti dilakukan untuk sahnya haji.
Tarikh dan Waktu Wukuf di Malaysia Tahun 2025
Bagi tahun 2025, Hari Arafah dijangka jatuh pada hari Jumaat, 6 Jun 2025 bersamaan 9 Zulhijjah 1446H mengikut takwim Malaysia. Di Mekah pula, hari wukuf dijangka jatuh sehari lebih awal iaitu pada 5 Jun 2025.
Perlu diingatkan bahawa perbezaan ini berlaku kerana perbezaan penetapan awal bulan Zulhijjah antara negara Malaysia dan Arab Saudi. Malaysia menggunakan kaedah hisab dan rukyah berdasarkan syarat kenampakan anak bulan yang dikenali sebagai imkanur rukyah. Kaedah ini telah diperhalusi dan diguna pakai sejak tahun 1995, serta turut diikuti oleh negara-negara serantau seperti Brunei, Indonesia dan Singapura melalui kerjasama MABIMS.
Waktu wukuf yang berlaku di Arab Saudi biasanya disamakan oleh segelintir pihak dengan waktu mustajab doa. Namun begitu, umat Islam di Malaysia dinasihatkan untuk mengikuti takwim dan penetapan tempatan kerana perbezaan matla’ (lokasi terbit bulan) menjadikan waktu kenampakan anak bulan berbeza antara satu negara dengan negara lain.
Adakah Perlu Ikut Tarikh Wukuf Arab Saudi?
Isu ini seringkali mencetuskan perbincangan apabila terdapat perbezaan tarikh Hari Arafah antara Arab Saudi dan negara-negara lain termasuk Malaysia. Tular juga di media sosial pendapat bahawa puasa Arafah perlu ditunaikan mengikut tarikh wukuf di Mekah, bukan berdasarkan kalendar Hijri tempatan.
Namun, menurut penjelasan rasmi Pejabat Mufti Wilayah Persekutuan, umat Islam di Malaysia wajib mengikuti pengisytiharan rasmi yang dibuat berdasarkan cerapan anak bulan oleh Penyimpan Mohor Besar Raja-raja Malaysia. Dalam soal ibadah yang berkaitan dengan waktu, aspek matla’ adalah sangat penting. Ia telah dijelaskan oleh para ulama fiqh bahawa perbezaan tempat membawa kepada perbezaan dalam waktu permulaan bulan Hijrah.
Oleh itu, puasa sunat Hari Arafah hendaklah ditunaikan mengikut tarikh 9 Zulhijjah berdasarkan takwim Malaysia, bukan mengikut tarikh wukuf di Mekah. Malah, umat Islam juga digalakkan untuk menunaikan puasa sunat Hari Tarwiyah pada 8 Zulhijjah, iaitu sehari sebelum Arafah, kerana ia juga termasuk dalam hari-hari yang diberkati.
Penjelasan Mengenai Takwim Hijri Malaysia
Untuk memahami perbezaan tarikh ini, kita perlu mengetahui bagaimana takwim Hijrah ditentukan di Malaysia. Sejak tahun 1995, Malaysia menggunakan pendekatan rukyah dan hisab, di mana hisab bermaksud pengiraan astronomi, manakala rukyah adalah pemerhatian fizikal terhadap anak bulan. Bagi bulan-bulan utama seperti Ramadan, Syawal dan Zulhijjah, kedua-dua kaedah ini digunakan bagi memastikan penetapan yang tepat.
Bermula Muharam 1443H, syarat kenampakan anak bulan telah diperketatkan dengan mengambil kira ketinggian bulan sekurang-kurangnya 3 darjah di atas ufuk dan jarak lengkung 6.4 darjah daripada matahari ketika terbenam. Ini bermaksud Malaysia menetapkan awal bulan berdasarkan cerapan yang lebih ketat dan saintifik.
Negara Arab Saudi pula menggunakan kaedah Umm al-Qura, satu sistem penetapan kalendar Hijrah yang berbeza dan berdasarkan kriteria tertentu yang tidak sepenuhnya menggunakan rukyah. Oleh sebab itu, perbezaan dalam tarikh Hari Arafah sering berlaku dan perlu difahami dalam konteks metodologi dan geografi masing-masing.
Ringkasan Tarikh-Tarikh Penting Zulhijjah 2025
Untuk kemudahan umat Islam di Malaysia, berikut adalah ringkasan tarikh-tarikh utama sepanjang Zulhijjah 1446H:
- 1 Zulhijjah 1446H: 29 Mei 2025 (Khamis)
- 8 Zulhijjah (Hari Tarwiyah): 5 Jun 2025 (Khamis)
- 9 Zulhijjah (Hari Arafah): 6 Jun 2025 (Jumaat)
- 10 Zulhijjah (Hari Raya Aidiladha): 7 Jun 2025 (Sabtu)
Perbezaan masa antara Mekah dan Kuala Lumpur adalah sekitar 5 jam, jadi sebarang ibadah yang ingin disesuaikan dengan waktu di Mekah perlu mengambil kira faktor perbezaan ini.
Penutup
Hari Arafah adalah anugerah yang besar bagi umat Islam, baik yang sedang menunaikan haji mahupun yang berada di tanah air. Ia adalah hari yang disarankan untuk berpuasa, memperbanyakkan doa, membaca zikir, dan memohon keampunan daripada Allah SWT. Jangan biarkan hari yang penuh keberkatan ini berlalu tanpa dimanfaatkan sebaiknya.
Berpeganglah kepada panduan rasmi yang ditetapkan oleh pihak berautoriti tempatan, kerana di situ letaknya kesatuan dan disiplin dalam beragama. Perbezaan tarikh bukanlah suatu kecelaruan jika kita memahami prinsip fiqh dan sains falak yang digunakan dalam menetapkan waktu ibadah. Semoga setiap amalan kita pada Hari Arafah ini diterima dan diganjarkan oleh Allah dengan keampunan dan rahmat-Nya yang luas.
